Mobiele kranen komen regelmatig voor op onze projecten, ze zijn niet aan een vaste plaats is gebonden en zijn er in verschillende uitvoeringen.

• Met een telescoopgiek of vakwerkgiek;
• Op een wiel- of rupsonderstel;
• Snelbouwtorenkranen op een wielonderstel.

De organisatie voor, de opstelling van en het werken met mobiele kranen geeft nogal specifieke risico's en regels die in deze toolbox worden behandeld. 

De specifieke risico's bij het werken met een mobiel kraan zijn onder andere:

• Omvallen van de kraan;
• Vallen van materialen;
• Beknelling tussen draaiende delen;
• Beknelling tussen materialen.

Weersomstandigheden

Bijzondere risico's ontstaan door de weersomstandigheden.

Bij dreigend onweer moet de kraan buiten gebruik worden gesteld.

Bij harde wind kan last niet meer worden beheerst. Vanaf windkracht 7 (15 m/s) mag de kraan niet meer worden gebruik. Daarnaast beoordeelt de kraanmachinist op grond van zijn deskundigheid of veilig hijsen bij een bepaalde windsterkte nog mogelijk is.

Om de specifieke risico's zoveel mogelijk weg te nemen zijn er maatregelen benodigd die zijn toebedeeld aan verschillende aandachtsgebieden.

Hijsplan

In een hijsplan zijn de procedures en maatregelen opgenomen die noodzakelijk zijn voor de veiligheid van de werknemers, de inzet van welk hijsmaterieel en de volgorde waarin de lasten moeten worden gehesen.

Keuze van het type kraan

Bij de keuze van de kraan moet rekening worden gehouden met de grootte van de bouwplaats, de hoeveelheid hijswerkzaamheden, het gewicht van de lasten en de benodigde vlucht.

Opstellen van de hijskraan

Om te voorkomen dat de kraan omvalt, moet er tijdens het opstellen, en later tijdens het gebruik van de kraan, steeds voor worden gezorgd dat de kraan stabiel staat en in balans is. De stabiliteit van de kraan is afhankelijk van de van de ondergrond en van een juiste opstelling van de kraan. Direct na het opstellen van de kraan moet een opstellingskeuring worden uitgevoerd door een deskundige (kraanmachinist).

Documenten bij kraan

Bij elke kraan hoort een instructieboek, kraanboek en een hijstabel.

Instructieboek

Het instructieboek van de kraan bevat de gebruikstoepassingen en onderhoudsvoorschriften. Dit boek wordt door de fabrikant bij de kraan geleverd en moet bij de kraan aanwezig zijn.

Kraanboek en hijstabel

Voor een kraan met een bedrijfslast groter dan 2 ton en een bedrijfslastmoment groter dan 10 tonmeter, moet een kraanboek worden bijgehouden en moet een hijstabel aanwezig zijn.

In het kraanboek zijn de volgende technische gegevens van de kraan vastgelegd:

• Eigendomsgegevens;
• Machinegegevens;
• Keuringen;
• Reparaties en aanpassingen;
• Toebehoren als haken, kabels en blokken, inclusief certificaten en nummerverwijzing.

Opschriften op de kraan

Op iedere hijskraan moet duidelijk en onuitwisbaar de volgende opschriften staan:

• Machinegegevens, Keuringssticker en plaatje;
• Werkbelasting;
• CE-markering (vanaf bouwjaar 1995);
• Bandenspanning (alleen bij kranen op luchtbanden).

Periodieke keuringen

De keuringen dienen te worden uitgevoerd zo vaak als voor het veilig gebruik van de kraan redelijkerwijs noodzakelijk is, maar minstens eenmaal per jaar. Mobiele kranen en torenkranen moeten daarnaast elke twee jaar worden voorzien van een certificaat van goedkeuring. Dit certificaat wordt door de TCVT afgegeven na de keuring.

Deskundigheid van de machinist

De machinist moet een TCVT-certificaat van vakbekwaamheid bezitten. De machinist dient lichamelijk en geestelijk in staat te zijn de gevaren van de werkzaamheden te onderkennen en te voorkomen. In tegenstelling tot vroeger is een geneeskundige verklaring wettelijk niet meer vereist.

Keuze van het hijsmaterieel

Bij de keuze van het hijsmaterieel moet rekening worden gehouden met de gewichten van de lasten, de afmetingen en de constructie. Kranen en hijsmaterieel dient te zijn afgestemd op de te hijsen last, om een optimale inzet mogelijk te maken. Hijsmaterieel moet zijn voorzien van een certificaat van beproeving.

Overleg en coördinatie

Uitvoerder en kraanmachinist overleggen tevoren over de te hijsen voorwerpen en de kraanopstelling. Ook moeten er afspraken gemaakt worden over de ondersteuning van de machinist tijdens de hijswerkzaamheden. Er moeten afspraken gemaakt worden over de risico’s voor de werknemers tijdens de hijswerkzaamheden.

Vakbekwaamheidseisen

Werknemers die hijswerkzaamheden uitvoeren moeten kennis hebben van:

• Wettelijke voorschriften voor hijsgereedschap en veilig hijsen;
• De afkeurmaatstaven van hijsmaterieel;
• Het veilig aanslaan en afpikken van lasten;
• Het inschatten van de lastgewichten;
• De genormaliseerde aanwijzingen over het verplaatsen van lasten.

Oneigenlijk gebruik van de kraan

Kranen mogen niet oneigenlijk gebruikt worden, zoals:

• verslepen van lasten;
• lostrekken van lasten;
• het schuin wegtrekken van lasten (schuine reeptrek) met een andere beweging dan hijsen, zoals zwenken en kraanrijden. De kraan kan hierbij kantelen of bezwijken.

1. Ik heb weleens gevaarlijke situaties gezien tijdens hijswerkzaamheden;
2. Voor het communiceren met de machinist maken wij goede afspraken;
3. De ondergrond voor de mobiele kraan is altijd voldoende draagkrachtig.

• ........................................................................................................................................................
• ........................................................................................................................................................
• ........................................................................................................................................................
• ........................................................................................................................................................
• ........................................................................................................................................................